Dante İlahi Komedya
İlahi Komedya Dante?nin Cehennem, Araf ve Cennet?e yaptığı düşsel bir gezinin öyküsüdür.Dante?ye Cehennem?de, Araf?ta Latin şair Vergilius rehberlik eder.Araf?ın tepesinde Vergilius yerini Beatrice?ye bırakır.Cennet boyunca Dante?ye Beatrice rehberlik eder.Gezi 1300 yılı 7 Nisan Perşembeyi 8 Nisan Cumaya bağlayan gece başlar.14 Nisan Perşembe günü sona erer.
Dante, evreni Ptolemaios?un görüşüne göre tasarlar.Dünya evrenin merkezidir.Dünya dönmez olduğu yerde durur.Dünyanın çevresinde dönen yedi gezegen (Ay, Merkür, Venüs, Güneş, Mars, Jüpiter, Satürn) vardır.Gezegenler iç içe geçmiş yedi gök içinde döner.Yedinci gökten sonra gelen sekizinci gökte ise dönmeyen, yerinde duran yıldızlar vardır. Göğün dokuzuncu katında ( gezegenlerin dönmesini sağlayan) İlk Devindirici yer alır. Meryem, Beatrice gibi Tanrı?nın sevgili kullarının ?? kutsal bir gül?? oluşturdukları onuncu kat ise göğün en yüksek katıdır(arşıala).
Dünya iki bölümden (kuzey yarı küre ile güney yarı küre) oluşur.Güney kutbu dünyanın doruk noktası, kuzey kutbu ise tabanıdır.Kuzey yarı kürenin ortasında Kudüs yer alır. Lucifer?in (baş şeytan) gökten düşerek açtığı çukur olan Cehennem?in girişi Kudüs?ün altındadır.Güney yarı kürenin ortasında bir ada yer alır.Bu adanın üstünde de, Cehennem çukuru açılırken çıkan toprağın oluşturduğu Araf dağı yer bulunur.
Dante?den önce de Homeros, Vergilius, Sens Piskoposu Audrade, Hamburg piskoposu Ranbert, İslam dünyasından Muhyiddin ibn Arabi gibi yazarlar bu konuya değinmişlerdir. Ama ilk kez Dante, ortaçağ kaynaklarından, mitolojiden, kutsal metinlerden yararlanarak, Vergilius?un Aeneis destanını örnek alarak, düşsel bir öteki dünyayı şiir diliyle görsel bir destana dönüştürür. Sıra dışı bir aşka, mitoloji, tarih ve kutsal metinlerle de desteklenen gerçeküstücü bir ortamda yakılan bir ağıt olarak da değerlendirilebilecek olan İlahi Komedya?nın tarihten, felsefeden dinbilimine, gökbilime, geometriye uzanan bir ansiklopedi niteliği de taşıması, bir başka özelliğidir.
İlâhî Komedya?nın en ünlü bölümü, Cehennem kitabıdır. Dante, eserin bu bölümünün Yirmisekizinci Kanto?sunda, Cehennemin, ?Hileciler?in bulunduğu Sekizinci Dairesinin bozguncu ve nifakçıların atıldığı Dokuzuncu Hendek?ini anlatırken, Hıristiyanlık içinde sapkın eğilimleri besleyerek dinî bütünlüğü parçalayanları, zikreder. Hem burada, hem de eserin genelinde, Dante?nin cehennem tasvirleri oldukça ?canlı?dır ve pür bedenî işkence sahnelerinden oluşur.
"Gizemlerin gözüpek açıklamalarını içeren "İlahi Komedya", Papalığa bir savaş ilanı niteliğindeydi. Tıpkı İncil"in "Apocalypse" (Mahşer) bölümünde olduğu gibi, hıristiyan dogmalarına Kabalacı simge ve sayıları cesurca uygulayarak, bu dogmalarda bulunan tüm mutlak değerleri inkar eden "Johannit" ve "Gnostik" özellikler gösteriyordu. Eserde yeralan doğaüstü dünyalara yolculuklar, "Eleusis" ve "Thebes" Gizemlerine giriş törenlerini andırıyordu... Dante, Cehennem çukurundan, başının ve ayaklarının yerlerini değiştirerek, yani Katolik öğretinin tam tersini uygulayarak kurtuluyor ve Şeytan"ı bir merdiven gibi kullanarak yeniden ışığa doğru yükseliyordu. Faust da, yenilmiş Mephistopheles"in kafasına basarak cennete ulaşmamış mıdır? Tüm bildikleri Cehennem"e sırt çevirmek olan kişiler Cehennem"den kurtulamazlar. Onun zincirlerinden ancak Cehennem"e yüzyüze bakma cesareti sayesinde kurtulabiliriz."
İtalya?nın yetiştirdiği en büyük şair olan Dante, Shakspeare ve Gothe?yle birlikte batı Avrupa edebiyatının en büyük dehasından biri olarak kabul edilir. Ortaçağda tüm kültürü tekeline almış olan Roma Katolik kilisesi, Latince?yi zorla benimseterek ?halk diliyle?yazılmış bütün edebiyat yapıtlarına değer verilmemesine yol açmıştı. Dante, İlahi komedyayı Latince yerine halk diliyle (Floransa İtalyancasıyla) yazarak Avrupa edebiyatının Latince?nin dışında yeni bir evrime yönelmesini etkilemiş, ayrıca İtalyancanın gelişmesinde kesin bir dönüm noktası olmuştu. Dante"nin bir dönüm noktası olması yalnız İtalya"nın uluslaşmasına olan katkısında değil aynı zamanda ortaçağ kültürünün (dini hegemonya ve onun Latin dili) aşılmasına yönelik bir dönüm noktası olması yönünden de önemlidir.
İlahi Komedya Dante?nin Cehennem, Araf ve Cennet?e yaptığı düşsel bir gezinin öyküsüdür.Dante?ye Cehennem?de, Araf?ta Latin şair Vergilius rehberlik eder.Araf?ın tepesinde Vergilius yerini Beatrice?ye bırakır.Cennet boyunca Dante?ye Beatrice rehberlik eder.Gezi 1300 yılı 7 Nisan Perşembeyi 8 Nisan Cumaya bağlayan gece başlar.14 Nisan Perşembe günü sona erer.
Dante, evreni Ptolemaios?un görüşüne göre tasarlar.Dünya evrenin merkezidir.Dünya dönmez olduğu yerde durur.Dünyanın çevresinde dönen yedi gezegen (Ay, Merkür, Venüs, Güneş, Mars, Jüpiter, Satürn) vardır.Gezegenler iç içe geçmiş yedi gök içinde döner.Yedinci gökten sonra gelen sekizinci gökte ise dönmeyen, yerinde duran yıldızlar vardır. Göğün dokuzuncu katında ( gezegenlerin dönmesini sağlayan) İlk Devindirici yer alır. Meryem, Beatrice gibi Tanrı?nın sevgili kullarının ?? kutsal bir gül?? oluşturdukları onuncu kat ise göğün en yüksek katıdır(arşıala).
Dünya iki bölümden (kuzey yarı küre ile güney yarı küre) oluşur.Güney kutbu dünyanın doruk noktası, kuzey kutbu ise tabanıdır.Kuzey yarı kürenin ortasında Kudüs yer alır. Lucifer?in (baş şeytan) gökten düşerek açtığı çukur olan Cehennem?in girişi Kudüs?ün altındadır.Güney yarı kürenin ortasında bir ada yer alır.Bu adanın üstünde de, Cehennem çukuru açılırken çıkan toprağın oluşturduğu Araf dağı yer bulunur.
Dante?den önce de Homeros, Vergilius, Sens Piskoposu Audrade, Hamburg piskoposu Ranbert, İslam dünyasından Muhyiddin ibn Arabi gibi yazarlar bu konuya değinmişlerdir. Ama ilk kez Dante, ortaçağ kaynaklarından, mitolojiden, kutsal metinlerden yararlanarak, Vergilius?un Aeneis destanını örnek alarak, düşsel bir öteki dünyayı şiir diliyle görsel bir destana dönüştürür. Sıra dışı bir aşka, mitoloji, tarih ve kutsal metinlerle de desteklenen gerçeküstücü bir ortamda yakılan bir ağıt olarak da değerlendirilebilecek olan İlahi Komedya?nın tarihten, felsefeden dinbilimine, gökbilime, geometriye uzanan bir ansiklopedi niteliği de taşıması, bir başka özelliğidir.
İlâhî Komedya?nın en ünlü bölümü, Cehennem kitabıdır. Dante, eserin bu bölümünün Yirmisekizinci Kanto?sunda, Cehennemin, ?Hileciler?in bulunduğu Sekizinci Dairesinin bozguncu ve nifakçıların atıldığı Dokuzuncu Hendek?ini anlatırken, Hıristiyanlık içinde sapkın eğilimleri besleyerek dinî bütünlüğü parçalayanları, zikreder. Hem burada, hem de eserin genelinde, Dante?nin cehennem tasvirleri oldukça ?canlı?dır ve pür bedenî işkence sahnelerinden oluşur.
"Gizemlerin gözüpek açıklamalarını içeren "İlahi Komedya", Papalığa bir savaş ilanı niteliğindeydi. Tıpkı İncil"in "Apocalypse" (Mahşer) bölümünde olduğu gibi, hıristiyan dogmalarına Kabalacı simge ve sayıları cesurca uygulayarak, bu dogmalarda bulunan tüm mutlak değerleri inkar eden "Johannit" ve "Gnostik" özellikler gösteriyordu. Eserde yeralan doğaüstü dünyalara yolculuklar, "Eleusis" ve "Thebes" Gizemlerine giriş törenlerini andırıyordu... Dante, Cehennem çukurundan, başının ve ayaklarının yerlerini değiştirerek, yani Katolik öğretinin tam tersini uygulayarak kurtuluyor ve Şeytan"ı bir merdiven gibi kullanarak yeniden ışığa doğru yükseliyordu. Faust da, yenilmiş Mephistopheles"in kafasına basarak cennete ulaşmamış mıdır? Tüm bildikleri Cehennem"e sırt çevirmek olan kişiler Cehennem"den kurtulamazlar. Onun zincirlerinden ancak Cehennem"e yüzyüze bakma cesareti sayesinde kurtulabiliriz."
İtalya?nın yetiştirdiği en büyük şair olan Dante, Shakspeare ve Gothe?yle birlikte batı Avrupa edebiyatının en büyük dehasından biri olarak kabul edilir. Ortaçağda tüm kültürü tekeline almış olan Roma Katolik kilisesi, Latince?yi zorla benimseterek ?halk diliyle?yazılmış bütün edebiyat yapıtlarına değer verilmemesine yol açmıştı. Dante, İlahi komedyayı Latince yerine halk diliyle (Floransa İtalyancasıyla) yazarak Avrupa edebiyatının Latince?nin dışında yeni bir evrime yönelmesini etkilemiş, ayrıca İtalyancanın gelişmesinde kesin bir dönüm noktası olmuştu. Dante"nin bir dönüm noktası olması yalnız İtalya"nın uluslaşmasına olan katkısında değil aynı zamanda ortaçağ kültürünün (dini hegemonya ve onun Latin dili) aşılmasına yönelik bir dönüm noktası olması yönünden de önemlidir.
