Zehirlenmelerde İlk Yardım
Zehir Nedir ?
Vücudumuza belirli bir miktarda zehir alındığında vücutta kalıcı veya geçici tahribatlar yaratan zararlı maddelere nedir.
Zehirlenme ;
Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden zehirli (toksik) olarak kabul edilirler.
Zehirlenmenin şiddeti;
zehrin niteliği ve miktarı, vücuda giriş yolu (solunum, sindirim, deri), insanın yapısı (ağırlık, direnç, taşıdığı hastalıklar vb.) gibi birçok faktöre bağlıdır. Zehirlenmelerin büyük bir çoğunluğu evlerde meydana gelir. Evlerde meydana gelen zehirlenmeler, en çok 5 yaş altı çocuklarda görülmekte ve % 5’i ölümle sonuçlanmaktadır.
ZEHİRLENMELERDE GENEL BELİRTİLER NELERDİR?
Sindirim sistemi bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal
Sinir sistemi bozuklukları: Bilinç kaybı, havale, rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk
Solunum sistemi bozuklukları: Nefes darlığı, morarma, solunum durması
Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız bozukluğu, kalp durması.
Sindirim Yoluyla Zehirlenmeler
Sindirim yoluyla zehirlenme türü en sık rastlanan zehirlenme yoludur. Zehirli mantarlar, kabuklu deniz hayvanları, bozulmuş besinler, ilaç, alkol, ev ve bahçelerde kullanılan kimyasal maddeler (böcek ilaçları, temizlik maddeleri, zehirli otlar vb.) sindirim yoluyla zehirlenmeye neden olabilir. Bazı maddeler (ilaç, alkol vb.) fazla miktarda ya da bir arada alındıklarında zehirlenme belirtileri gösterir.
Sindirim Yoluyla Zehirlenmelerde İlk Yardım
* Bilinç kontrolü yapılır.
* Yaşam bulguları (ABC) değerlendirilir, gerekirse suni solunum ve kalp masajı yapılır. Suni solunum uygulamasında varsa solunum maskesi kullanılır.
* Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.
* Bilinç açık ise ağız su ile çalkalanır, zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır.
*Kişi kendiliğinden kusuyorsa mide içeriğinin soluk yoluna kaçmaması için başı yana çevrilir. Çıkan muhteviyat bir kap içine toplanarak hasta ile birlikte teslim edilir.
*Zehirlenmeye neden olan madde ne olursa olsun hasta kesinlikle kusturulmaya çalışılmaz.
* Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir.
* Hasta fazla hareket ettirilmez ve üzeri örtülür.
* Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir.
* Zehirli maddenin türü
*İlaç ya da uyuşturucu alıp almadığı
* Hastanın saat kaçta bulunduğu
* Evde bulunan ilaçlar ve kutuları vb.
Solunum Yoluyla Zehirlenmeler
Zehirli maddenin solunum yolu ile alınması sonucu oluşur. Genellikle zehirli gazlar (karbonmonoksit, karbondioksit vb.), uçucu kimyasal maddeler (yapıştırıcı, tiner, boyalar vb.) kimyasal temizlik maddeleri vb. solunum yolu ile zehirlenmelere neden olur. Solunum yoluyla zehirlenmeler en sık soba ve şofbenden sızan zehirli gazlar, evlerde kullanılan kimyasal temizlik maddelerinin karıştırılması sonucu ortaya çıkan zehirli gazlar nedeniyle meydana gelir.
Solunum yoluyla zehirlenmeleri önlemek amacıyla alınabilecek bazı önlemler
* Şofben/kombi kesinlikle banyo içinde bulunmamalıdır.
*Şofben/kombi iyi çeken bir bacaya bağlanmalı ve havalandırma sistemi yeterli olmalıdır.
*Yakıta uygun soba ve yakma yöntemi kullanılmalı, kömür kullanılıyorsa tam olarak tutuşmadan soba kapatılmamalıdır.
* Evlerde kullanılan kimyasal temizlik maddeleri kullanma talimatına uygun olarak kullanılmalı ve kesinlikle birbiriyle karıştırılmamalıdır.
Solunum yoluyla zehirlenmelerde belirtiler;
* Baş dönmesi, bulantı, kusma,
* Solunum güçlüğü, siyanoz,
* Göğüs ağrısı, çarpıntı,
* Solunum ve kalp durması,
* Özellikle karbonmonoksit zehirlenmesinde cilt ve tırnaklar kiraz kırmızımsı renk alır.
Solunum Yolu ile Zehirlenmelerde İlk Yardım ;
İlkyardımcı müdahale sırasında kendini korumak için ağzına, varsa maske ya da ıslak bez kapatmalıdır. Patlama ve yangın riskine karşı elektrik düğmeleri açılmamalı, elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları kullanılmamalıdır. Zehirlenmeye neden olan gaz kaynağı kapatılmalıdır.
* Hasta temiz havaya çıkarılmalı, çıkarılamıyorsa cam ve kapılar açılarak ortam havalandırılır.
* Yaşamsal belirtiler (ABC) değerlendirilir.
* Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.
* Bilinç açıksa yarı oturur pozisyon verilir.
* Bilinç kapalı ve solunum var ise koma pozisyonu verilir
Cilt Yoluyla Zehirlenmeler ;
Cilt yoluyla zehirlenme; böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları ve zirai ilaçların deri ile teması sonucu deriden emilmesi ile oluşur. Zehirli madde ile deri direkt temas etmişse ilk yardımcı kendini korumak için zehirli madde ile kesinlikle temas etmemelidir.
Zehirli madde ile deri direkt temas etmişse ilk yardım aşağıdaki gibi uygulanır:
* Yaşam bulguları değerlendirilir.
madde Kimyasal madde bulaşmış giysileri varsa çıkarılır.
* Kimyasal maddenin temas ettiği bölge 15 – 20 dakika boyunca bol suyla yıkanır.
* Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.
Gıda zehirlenmesi, bozulmuş ya da mikroplu yiyecekler yendiğinde metabolizmanın ağır şekilde etkilenmesi sonucunda oluşan ciddi bir sağlık sorunudur. Bakteriler, virüsler, parazitler ve bunların toksinleri, gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenleridir. Belirtileri arasında, kusma, ishal, karın ağrısı, baş dönmesi, bulantı ve kramplar bulunur.
Eğer bu belirtilere; ateş, dışkıda kan, sıvı kaybı eşlik ediyor ise veya kişide düzelme olmuyor ise mutlaka bir acil servise gidilmesi gerekir. Gıda zehirlenmesinde en etkili tedavi bol sıvı alımıdır. Çoğu (basit) gıda zehirlenmesi kendi kendine iyileşir ancak bazı vakalar ölümcül düzeyde tehlikeli olabilir
Zehir Nedir ?
Vücudumuza belirli bir miktarda zehir alındığında vücutta kalıcı veya geçici tahribatlar yaratan zararlı maddelere nedir.
Zehirlenme ;
Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden zehirli (toksik) olarak kabul edilirler.
Zehirlenmenin şiddeti;
zehrin niteliği ve miktarı, vücuda giriş yolu (solunum, sindirim, deri), insanın yapısı (ağırlık, direnç, taşıdığı hastalıklar vb.) gibi birçok faktöre bağlıdır. Zehirlenmelerin büyük bir çoğunluğu evlerde meydana gelir. Evlerde meydana gelen zehirlenmeler, en çok 5 yaş altı çocuklarda görülmekte ve % 5’i ölümle sonuçlanmaktadır.
ZEHİRLENMELERDE GENEL BELİRTİLER NELERDİR?
Sindirim sistemi bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal
Sinir sistemi bozuklukları: Bilinç kaybı, havale, rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk
Solunum sistemi bozuklukları: Nefes darlığı, morarma, solunum durması
Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız bozukluğu, kalp durması.
Sindirim Yoluyla Zehirlenmeler
Sindirim yoluyla zehirlenme türü en sık rastlanan zehirlenme yoludur. Zehirli mantarlar, kabuklu deniz hayvanları, bozulmuş besinler, ilaç, alkol, ev ve bahçelerde kullanılan kimyasal maddeler (böcek ilaçları, temizlik maddeleri, zehirli otlar vb.) sindirim yoluyla zehirlenmeye neden olabilir. Bazı maddeler (ilaç, alkol vb.) fazla miktarda ya da bir arada alındıklarında zehirlenme belirtileri gösterir.
Sindirim Yoluyla Zehirlenmelerde İlk Yardım
* Bilinç kontrolü yapılır.
* Yaşam bulguları (ABC) değerlendirilir, gerekirse suni solunum ve kalp masajı yapılır. Suni solunum uygulamasında varsa solunum maskesi kullanılır.
* Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.
* Bilinç açık ise ağız su ile çalkalanır, zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır.
*Kişi kendiliğinden kusuyorsa mide içeriğinin soluk yoluna kaçmaması için başı yana çevrilir. Çıkan muhteviyat bir kap içine toplanarak hasta ile birlikte teslim edilir.
*Zehirlenmeye neden olan madde ne olursa olsun hasta kesinlikle kusturulmaya çalışılmaz.
* Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir.
* Hasta fazla hareket ettirilmez ve üzeri örtülür.
* Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir.
* Zehirli maddenin türü
*İlaç ya da uyuşturucu alıp almadığı
* Hastanın saat kaçta bulunduğu
* Evde bulunan ilaçlar ve kutuları vb.
Solunum Yoluyla Zehirlenmeler
Zehirli maddenin solunum yolu ile alınması sonucu oluşur. Genellikle zehirli gazlar (karbonmonoksit, karbondioksit vb.), uçucu kimyasal maddeler (yapıştırıcı, tiner, boyalar vb.) kimyasal temizlik maddeleri vb. solunum yolu ile zehirlenmelere neden olur. Solunum yoluyla zehirlenmeler en sık soba ve şofbenden sızan zehirli gazlar, evlerde kullanılan kimyasal temizlik maddelerinin karıştırılması sonucu ortaya çıkan zehirli gazlar nedeniyle meydana gelir.
Solunum yoluyla zehirlenmeleri önlemek amacıyla alınabilecek bazı önlemler
* Şofben/kombi kesinlikle banyo içinde bulunmamalıdır.
*Şofben/kombi iyi çeken bir bacaya bağlanmalı ve havalandırma sistemi yeterli olmalıdır.
*Yakıta uygun soba ve yakma yöntemi kullanılmalı, kömür kullanılıyorsa tam olarak tutuşmadan soba kapatılmamalıdır.
* Evlerde kullanılan kimyasal temizlik maddeleri kullanma talimatına uygun olarak kullanılmalı ve kesinlikle birbiriyle karıştırılmamalıdır.
Solunum yoluyla zehirlenmelerde belirtiler;
* Baş dönmesi, bulantı, kusma,
* Solunum güçlüğü, siyanoz,
* Göğüs ağrısı, çarpıntı,
* Solunum ve kalp durması,
* Özellikle karbonmonoksit zehirlenmesinde cilt ve tırnaklar kiraz kırmızımsı renk alır.
Solunum Yolu ile Zehirlenmelerde İlk Yardım ;
İlkyardımcı müdahale sırasında kendini korumak için ağzına, varsa maske ya da ıslak bez kapatmalıdır. Patlama ve yangın riskine karşı elektrik düğmeleri açılmamalı, elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları kullanılmamalıdır. Zehirlenmeye neden olan gaz kaynağı kapatılmalıdır.
* Hasta temiz havaya çıkarılmalı, çıkarılamıyorsa cam ve kapılar açılarak ortam havalandırılır.
* Yaşamsal belirtiler (ABC) değerlendirilir.
* Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.
* Bilinç açıksa yarı oturur pozisyon verilir.
* Bilinç kapalı ve solunum var ise koma pozisyonu verilir
Cilt Yoluyla Zehirlenmeler ;
Cilt yoluyla zehirlenme; böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları ve zirai ilaçların deri ile teması sonucu deriden emilmesi ile oluşur. Zehirli madde ile deri direkt temas etmişse ilk yardımcı kendini korumak için zehirli madde ile kesinlikle temas etmemelidir.
Zehirli madde ile deri direkt temas etmişse ilk yardım aşağıdaki gibi uygulanır:
* Yaşam bulguları değerlendirilir.
madde Kimyasal madde bulaşmış giysileri varsa çıkarılır.
* Kimyasal maddenin temas ettiği bölge 15 – 20 dakika boyunca bol suyla yıkanır.
* Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.
Gıda zehirlenmesi, bozulmuş ya da mikroplu yiyecekler yendiğinde metabolizmanın ağır şekilde etkilenmesi sonucunda oluşan ciddi bir sağlık sorunudur. Bakteriler, virüsler, parazitler ve bunların toksinleri, gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenleridir. Belirtileri arasında, kusma, ishal, karın ağrısı, baş dönmesi, bulantı ve kramplar bulunur.
Eğer bu belirtilere; ateş, dışkıda kan, sıvı kaybı eşlik ediyor ise veya kişide düzelme olmuyor ise mutlaka bir acil servise gidilmesi gerekir. Gıda zehirlenmesinde en etkili tedavi bol sıvı alımıdır. Çoğu (basit) gıda zehirlenmesi kendi kendine iyileşir ancak bazı vakalar ölümcül düzeyde tehlikeli olabilir
• Olay yeri güvenliği sağlanır.
• Hastanın bilinci ve yaşam belirtileri değerlendirilir.
• Zehirlenmeye neden olan madde mümkün olduğunca kısa sürede ortamdan uzaklaştırılarak etki azaltılır
• Hastanın yaşamsal fonksiyonlarının ( solunum, dolaşım) devamı sağlanmaya çalışılır.
• Tıbbi yardım istenir (112).
• Hastanın bilinci ve yaşam belirtileri değerlendirilir.
• Zehirlenmeye neden olan madde mümkün olduğunca kısa sürede ortamdan uzaklaştırılarak etki azaltılır
• Hastanın yaşamsal fonksiyonlarının ( solunum, dolaşım) devamı sağlanmaya çalışılır.
• Tıbbi yardım istenir (112).
