Beyin Sisi Hastalığı Nedir?

Pandemiyle beraber sağlığımızı tehdit eden durumlardan biri de beyin sisi olarak isimlendirilen rahatsızlık. Sıklıkla COVID-19 geçiren kişilerde hastalığın geçici kalıntısı olarak gözlemlenen beyin sisi, virüs kapmamış kilerde de ortaya çıkabiliyor. Peki beyin sisini önlemenin yolları neler?

Bir yıldan fazla bir süredir dünya olarak corona virüsü ile savaşıyoruz. Evden çalışmaya, sosyalleşmemeye dikkat ederken zaman zaman hafıza, dikkat ve düşünme sorunları yaşayabiliyoruz.

Bilim dünyasının beyin sisi ismini verdiği bu rahatsızlık, COVID geçiren kişilerde çok daha sık görülse de evden çıkmayan ve kendini virüse karşı koruyan kişilerde de ortaya çıkabiliyor.

Londra'da psikanalist olan Josh Cohen ise beyin sisini; görevleri tamamlayamamak ya da anlık olarak ne yaptığınızı unutmak olarak tanımladı. Cohen, bazı hastalarının daha önce defalarca yapmış olmalarına rağmen terapi seansının başında Zoom’u açmak gibi basit şeyleri unuttuğunu söyledi.

Ancak uzmanlar, kendimizi halsiz, şaşkın, kafası karışık hissettiğimize neden olan beyin sisini önlemek ve onunla başa çıkmak için birkaç ipucu veriyor.

VİRÜSE YAKALANMAMIŞ KİŞİLERDE NEDEN GÖRÜLÜYOR?
Cohen, insanların bu süreçte beyin sisi geliştirdiğini söylüyor; çünkü pek çoğumuz günlük hayatımızın akışında yaptığımız; bir fincan kahve almak, ekip olarak yemeğe gitmek ve happy hour'lara katılmak gibi basit ancak bizi hayata bağlayan eylemleri karantina ya da kısıtlamalar nedeniyle gerçekleştiremez oldu.

Westminster Üniversitesi’nde bilişsel sinirbilim profesörü Catherine Loveday, Guardian’a konuyla ilgili olarak şunları söylüyor: “Hiçbir şey değişmediğinde dikkat etmeyi bırakacak, ancak işler değiştiğinde özel dikkat gösterecek şekilde evrimleştik.”


Uzmanlar beyin sisinin; kendimizi halsiz, şaşkın, kafası karışık hissettiğimize neden olduğunu belirtiyor.

NASIL ÖNLERİZ?
Evde olmak ya da evden çalışmaya devam etmek bir zorunluluk olsa hayatlarımız üzerinde birtakım yetkilerimiz hâlâ var. Uzmanlar da beyin sisini önlemek için bu kısıtlı hayat akışında birkaç adım öneriyor:

ODANIZI DEĞİŞTİRİN
Bilişsel sinirbilim profesörü Catherine Loveday Guardian’a verdiği demeçte, “Yeniden dekore etmeniz gerekmiyor ama duvarlardaki resimleri değiştirebilir veya en küçük alanda bile çeşitli şeyleri hareket ettirebilirsiniz” diyerek pratik bir öneride bulunuyor.

MEKAN DEĞİŞTİRİN
Josh Cohen ise teknolojinin pratikliğinden yararlanmayı öneriyor: Zaman zaman farklı bir odada çalışmayı, toplantılara katılırken kulaklığı takıp yürümeyi tavsiye eden Cohen, “sahne değişikliği sizi daha uyanık olmaya zorlayacaktır” diyor.

YAPABİLECEĞİNİZ ETKİNLİKLER KEŞFEDİN
Cohen aynı zamanda kısıtlı imkanlar dahilinde sağlığı riske atmadan yapılabilecek etkinlikler bulmayı da tavsiye ediyor. Cohen, zihni keskin ve odaklanmış tuttuğu için yürüyüşe çıkmayı veya kulaklıksız koşmayı öneriyor.

KİTAP OKUYUN

Egzersiz yapmak kulağa çekici gelmiyorsa, hayal gücünü harekete geçirmede son derece etkili bir yöntem olan kitap okuma da beyin sisine karşı oldukça önleyici bir yol.

BEYİN SİSİ OLDUĞUNDA NE YAPMALI?
Kendinizi ne yaptığınızı unutmuş veya yönünüzü şaşırmış hissederseniz, bu beyin sisi olduğunuzun bir işareti olabilir. Cohen; beyin sisinin ara vermeniz gerektiğinin bir işareti olduğunu söylüyor ve bu sisi zorlamamanın ve çalışmaya devam etmemenin önemli olduğunu belirtiyor.

Aslında yeni bir şey değil. Kronik yorgunlukta düşünce ve unutkanlık bulgularını içinde kapsayan bir sistem. Tıbbi bir tanımı olmasa da aslında birçok şeye ışık tutuyor.

bir pandemi geldi hayatımız değişti bir daha hiç mutlu olamadık Allah sonumuzu hayır etsin

Beyin sisi (veya zihin bulanıklığı), tıbbi bir hastalıktan çok, bir semptom ya da ruhsal/fiziksel durumun yansıması olarak kabul ediliyor. Ben de bir dönem bu durumu yaşadım, araştırmalarım ve doktor görüşümden öğrendiklerimi paylaşayım.

Genelde dikkat dağınıklığı, unutkanlık, konsantrasyon eksikliği, yorgunluk ve düşünceleri toparlayamama şeklinde kendini gösteriyor. Özellikle yoğun stres, uykusuzluk, B12 eksikliği, tiroid sorunları, depresyon, anksiyete gibi durumlarla birlikte ortaya çıkabiliyor. Birçok kişi COVID sonrası da bu semptomları yaşadığını söylüyor; "post-viral yorgunluk sendromu" gibi geçici durumlarla da ilişkilendiriliyor.

Benim durumumda B12 ve D vitamini eksikliği vardı, ayrıca kronik uykusuzluk da etkili olmuştu. Beslenme düzenimi toparlayıp, uyku saatlerimi düzene soktuktan ve vitamin takviyesi aldıktan sonra fark edilir şekilde toparladım.

Yani beyin sisi, başlı başına bir hastalık değil ama başka bir durumun habercisi olabilir. Uzun sürüyorsa mutlaka bir dahiliye veya nöroloji uzmanına görünmekte fayda var. Basit gibi görünse de insanın yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyebiliyor.